Materiały hutnicze oraz złącza spawane stanowią najważniejszy czynnik, mogący wpłynąć na bezpieczeństwo konstrukcji stalowych. Dlatego ważne jest dokładne opracowanie technologii, oraz śledzenie procesu produkcji i montażu, zapewniające prawidłowość wykonania. Zapewnia się to między innymi poprzez badania niszczące i badania nieniszczące.
Istota badań niszczących
Badania niszczące, jak sama nazwa wskazuje, polegają na zniszczeniu próbki odpowiednio przygotowanego materiału. Wykonuje się je w celu zbadania struktury materiału, nieciągłości i wad oraz wytrzymałości materiału na obciążenia, takie jak próba udarności lub próba rozciągania.
Część badań niszczących, takie jak: badania metalograficzne, próba udarności oraz próba rozciągania są również częścią wymaganych badań egzaminacyjnych próbek spawacza, celem sprawdzenia poprawności wykonanej przez niego spoiny. Badania przeprowadza się również w przypadku prowadzenia uznania technologii spawania (WPQR), stąd istotne jest, by laboratorium posiadało uznanie zatwierdzającej technologię oraz certyfikację spawacza jednostki.
Rodzaje badań wytrzymałościowych
Najczęściej wykonywane badania wytrzymałościowe to:
- statyczna próba rozciągania,
- badania metalograficzne makro i mikroskopowe,
- próba udarności,
- próba zginania,
- próba łamania,
- pomiar twardości,
- analiza składu chemicznego.
Wykonywaniem badań wytrzymałościowych zajmuje się profesjonalne laboratorium badawcze, dysponujące odpowiednim sprzętem, wiedzą oraz doświadczonym personelem. Daje to gwarancję poprawnie przeprowadzonego badania, a co za tym idzie – wiarygodności otrzymanych wyników. Laboratorium, posiadające akredytację PCA oraz uznania firm dozorowych i towarzystw, takich jak UDT, TDT, PRS, BV, RINA oraz TÜV daje gwarancję, że wyniki przeprowadzonych przez nie badań niszczących zostaną przyjęte i zaakceptowane.
Warunki wykonywania badań niszczących
Badania niszczące wykonuje się w oparciu o przedmiotowe normy oraz procedury badawcze. Warunki wykonywania badań oraz temperatura próbki, zwłaszcza, gdy próba udarności jest wykonywana w obniżonej temperaturze myszą być ściśle kontrolowane zapisywane. Maszyny wytrzymałościowe oraz mikroskopy metalograficzne muszą być sprawdzone przez upoważnione laboratoria, a przed każdymi badaniami dodatkowo weryfikuje się, czy maszyna wskazuje poprawne wyniki. Personel wykonujący badania posiada wiedzę oraz doświadczenie, niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia próby.
Sprawdź także: moduł Younga
Przedstawianie wyników badań
Wynikiem przeprowadzonego badania jest zniszczona w kontrolowanych warunkach próbka, lub – w przypadku badań metalograficznych – obraz spreparowanej wcześniej próbki, powiększony o maksymalnie 50 razy dla badań makroskopowych, oraz od 100 do 500 (a dla mikroskopów elektronowych nawet do 15000 razy) dla badań mikroskopowych. Dane są zapisywane w sprawozdaniach z badań. Służą do porównania do wymagań podanych przez normę, klienta lub producenta np. w na atestach.
Podsumowanie
Badania niszczące są istotnym czynnikiem zapewnienia bezpieczeństwa w konstrukcjach metalowych oraz złączach spawanych. Dają możliwość zweryfikowania przydatności materiału lub złącza do określonego celu. Są również podstawowym badaniem, wymaganym przez normy, dla próbek wykonywanych podczas egzaminowania spawaczy oraz dla zatwierdzenia technologii spawania. Laboratorium, wykonujące badania potwierdza swoją wiarygodność certyfikatami, nadanymi przez PCA oraz jednostki uznające laboratoria.